Türk hava sahasını ihlal eden Rus savaş uçağının düşürülmesinin ardından, Rusya 1 Ocak itibarıyla birtakım ekonomik yaptırımlara giderek, Türkiye’den domates, portakal, elma, kayısı, lahana, tuz, brokoli, mandalina, salatalık, armut, kayısı, şeftali, erik, üzüm, çilek, kuru soğan, karanfil, tavuk ve hindi eti ithalatını yasaklamıştı.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Rusya’ya 2015’te yaklaşık 104 bin ton portakal, 338 bin ton domates, 35 bin ton hıyar, 918 ton beyaz ve kırmızılahana, 13 bin ton elma, 5 bin ton armut, 28 bin ton kuru soğan, 13 bin ton çilek, 5 bin ton erik, 858 ton kayısı ihraç edilmişti.
Rusya’nın söz konusu kararının ardından bu ürünlerin bir kısmı ihracat için alternatif pazarlara yönlendirilirken, pek çoğu da iç pazara sunuldu. Bu ürünlerin geçen sene ve bu seneki yurt içi piyasadaki mart ayı fiyatları karşılaştırıldığında çoğunun fiyatında düşüşler olduğu görüldü. Söz konusu dönemde portakalın fiyatı yüzde 6,5, armudun fiyatı yüzde 8,7, mandalinanın fiyatı yüzde 17,4, domatesin fiyatı yüzde 21,5, beyaz lahananın fiyatı yüzde 4,3, salatalığın fiyatı da yüzde 4,2 geriledi. Elmanın fiyatında yüzde 6,5, kuru soğanın fiyatında ise yüzde 43 artış tespit edildi.
Türkiye Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kavak, mart ayında yaş meyve sebze toplam ihracatında geçen yıla oranla artış olduğunu, Rusya’ya ihraç edilemeyen ürünlerin bir kısmının alternatif pazarlara, bir kısmının da iç pazara yönlendirildiğini kaydetti.
Önceki yıllarda toplam yaş meyve sebze ihracatının yarısının Rusya’ya yapıldığına dikkati çeken Kavak, Rusya’nın ithalatını yasaklamasının portakal, domates, salatalık gibi ürünlerin iç piyasaya sunulmasıyla tüketici fiyatlarındaki gerilemelere katkı sağladığını belirtti.
Kavak, gelecek dönemde de Rusya’nın birinci ihracat pazarı olduğu çilek, erik, kayısı gibi ürünlerin hasadının başlayacağını, özellikle çileğin raf ömrü kısa bir ürün olması sebebiyle iç piyasaya sürüleceğini ifade ederek, “Alternatif pazarlar üretilmezse Rusya’ya ihraç edemeyeceğimiz, çilek gibi yaz meyvelerinin iç piyasaya sürülmesi gerekecek. Bu da tüketici fiyatlarında düşüşe neden olabilir.” diye konuştu.
Alternatif pazarlar üzerinde de yoğunlaştıklarını söyleyen Kavak, öncelikle mevcut pazarlarda pazar paylarının artırılmasına çalıştıklarını bildirdi. Çin, Japonya, Malezya, Güney Kore gibi ülkeleri de mercek altına aldıklarını anlatan Kavak, her şeyin sadece ihracata bağlanmaması gerektiğini, rekoltedeki değişimin de fiyatlar üzerinde etkili olacağını dile getirdi.