Liderlerin açıklamalarından öne çıkan satır başları;
Vladimir Putin’in Açıklamaları
-Öncelikle şunu belirtmek istiyorum. Oldukça yapıcı bir görüşme gerçekleştirdik. İkili ve bölgesel konuları değerlendirdik. Bizim tarihimizde birçok dönem var. Ortaklık ve yapıcı saygı öne çıkıyor.
-Rusya ve Türkiye’nin önceliği, ilişkileri krizden önceki düzeye döndürmek. Bu oldukça önemli bir hedef.
Yaptırımlar basamak basamak kalkacak
-Türkiye’ye yönelik olarak getirmiş olduğumuz yaptırımları basamak basamak kaldıracağız.
-İşbirliği ile ilgili mekanizmaları yeniden canlandıracağız. ÜDİK zirvesi önümüzdeki sene, KEK toplantısı ise sonbaharda düzenlenecek.
-Hükümet seviyesinde 2016 ile 2019 senelerini kapsayacak ekonomik, ticari, sanayi ve kültürel işbirliği programa hazırlama yönünde karar aldık. Söz konusu programın hızlı olarak onaylanarak kabul edilmesini ümit ediyorum.
-Türk şirketleri ile alakalı kısıtlamaları kaldırarak ve ikili ilişkilerimizi geliştirerek programımızı yaşama geçirmeyi planlamaktayız. Sayın Tayyip Erdoğan ile bu konuları görüştük. İki ülkenin karma komisyonları da görüşmeler yapacak. Ticari işbirliği konusunda en önemli noktayı ise enerji projeleri tutuyor. Bu enerji projelerini yaşama geçirmek adına somut adımlar atmamız gerekli.
Türkiye Söz Verdi
-Nükleer enerji ve Türk akımı konularında Türkiye üstüne düşeni yapıyor ve yapmayı da sürdürecek. Türkiye’ye tatile giden Rus turistler ile alakalı da görüştük. Eski durumuna dönmesi için biraz zaman gerekli. Türkiye’deki Rus turistlerin güvenlikleri adına Türkiye bize söz verdi. Türk şirketlerinin inşaatları sürecek, büyük projelerde çalışmalarda durma yaşanmadığını görüyoruz. Tabi ki bu konu ile ilgili şuan da İtalyan ve Türk ortak projeleri de sürmektedir.
-Türkiye’ye yönelik olarak charter seferler ile alakalı konuyu yakın tarihte çözüme kavuşturacağız.
-Bölgesel meseleleri de görüştük. Suriye konusu iki ülke adına da oldukça önemli. Bu konu ile ilgili görüşmelerimizi sürdüreceğiz.
Recep Tayyip Erdoğan’ın Açıklamaları
-Öncelikle Sayın Putin’e göstermiş olduğu samimi misafirperverlik için teşekkür ediyorum. Putin ile oldukça kapsamlı ve faydalı görüşmeler yaptık.
-İlişkilerin eski düzeye taşınmasında her iki tarafta kararlı.
-Bilinen olaydan sonra ilk kez yüz yüze görüştük. Aynı zamanda, darbe girişiminin ardından ilk yurt dışı ziyaretimi de Rusya’ya yapmış oldum.
-Üst düzey işbirliği konseyinin tekrar canlandırılması, charter seferlerinin yeniden yaşama geçirilmesi, tarım ürünleri de dahil olmak üzere ikili ticaretleri kısıtlamakta olan tedbirlerin kaldırılması, Türk iş adamlarımın Rusya’daki faaliyetlerinin önündeki engellerin kaldırılması, vizesiz rejiminin yeninden yürürlüğe konulması gibi başlıklarda gerekli olan adamları inşallah müştereken ve peyderpey atacağız.
Akkuyu Santraline Stratejik Yatırım Statüsü Vereceğiz
– Akkuyu Nükleer Santrali’ne stratejik yatırım statüsü verilecek, bunun için adımı atıyoruz. Türkiye – Rusya Ortak Yatırım Fonu kurulması ile ilgili de mutabakat sağladık. Savunma Sanayi alanında da işbirliğimiz artacak. Bölgesel konuların değerlendirilmesi konusunda Türkiye, Rusya ve Azerbaycan üçlü zirvesi mekanizması oluşturulmasına da olumlu bakıyoruz. Bunun yanı sıra Akkuyu Nükleer Santrali gibi oldukça büyük işbirliği projelerimizi hızlandırmak sureti ile burada alacağımız mesafe önem taşıyor. İnşallah söz konusu adımlar yarımı ile Ankara Moskova hattını tekrar bir dostluk ve güven hattı haline dönüştüreceğiz.
-Güven ve dostluk noktasında şunu da ifade etmeden geçmeyeceğim. Bildiğiniz üzere 15 Temmuz gecesinde Türkiye olarak ülke tarihimizin en kanlı ve en alçak girişimlerinden birini yaşadık. Fettullahçı Terör Örgütüne mensup olan bir grup, meşru olan hükümeti, halk tarafından seçilmiş cumhurbaşkanını ve demokrasimizi hedef almış olan bir darbe girişiminde bulundu. Tabi tüm bunlara karşın biz çalışmalarımıza el birliği ile dostlarımız ile dayanışma içerisinde devam edeceğiz. Ayrıca Türk Akımı Projesi oldukça hızlı olarak yaşama geçirilecektir. Söz konusu girişim, çağrımız üzerine çok daha etraflıca değerlendirilecek ve bu sayede Türk Akımı Projesi’nin Avrupa’ya geçmesi noktasındaki ilerlemeleri de ilgili bakanlarız dayanışma halinde devam ettirecektir.
-Sayın Putin’in darbe girişiminden hemen bir gün sonra araması güven ve dayanışma tesis etmiştir.
-Türk Rus ilişkileri yalnızca ikili olarak önem taşımıyor aynı zamanda bölgesel bakımdan barış için de çok anlam teşkil ediyor.
Değerli dostum Putin…
Değerli dostum Putin ile işbirliğini arttırmak adına bölgemizin huzuru ve işbirliği için gerekli adımları attık. Sözlerimi noktalarken Putin’e göstermiş olduğu misafirperverlik için de teşekkür ediyorum. Türk ve Rus halklarını selamlıyorum.
Soru: Şüphesiz Suriye konusunda iki ülkenin bilinen görüş ayrılıkları var olsa da Suriye adına demokrasiden yana iki ülke mevcut. Suriye ile ilgili izlenecek yol haritası nasıl olacak?
Erdoğan: Bu buluşmamızda henüz bu konuyu ele almadık basın toplantısından sonraki görüşmemizde değerlendireceğiz.
Putin: Suriye krizinin çözülmesine dair görüş ayrılıklarımızın bulunduğu biliniyor. İstihbarat birimleri ve Dışişleri Bakanlıklarının katılımı ile krize çözüm yolları bulma konusunda mutabakat sağladık. Demokratik çözümler yalnızca demokratik yollar üzerinden bulunur. Suriye krizinin çözümü ile ilgili hedefimiz aynı. Bu ortak yaklaşımımıza uygun çözümü bulmak için çalışacağız.
Soru: Rusya bakımından öncelik taşıyan proje hangisi olacak? Güney akımı mı yoksa Türk akımı mı?
Putin: Sayın Erdoğan söz konusu projenin gerçekleştirileceğini belirtmişti. Bizim aramızdaki ekonomik ilişkiler asla siyasete alet olmamıştı. Rusya gazının Güney Avrupa’daki kullanıcılara iletilmesi amacını taşıyor. Bulgar yetkililerin projeye yeniden dönmek istediklerini görüyoruz. Meselenin yasal açısından herhangi bir şey söylememiz mümkün değil. Hiç kuşku yok ki söz konusu proje sürecektir. Üçüncü şahıslar da önem taşıyor. Biz Türk ortaklarımızla beraber gerekli olan çalışmaları yapmak için hazırız. Türk katılımcıların kararların altını imzalaması gerekiyor. Burada gerekli olan adımların atılması adına Türk yetkililerle çalışmalar yapılacaktır. Güney Akımı ile ilgili olarak Türkiye gerekli lisansların alınması ile ilgili gereken adımları attı. Türk meclisinin bir takım adımları atma konusunda da görüşmeler yapıldı.
Erdoğan: Akkuyu konusu ile ilgili arkadaşlarımız ile görüşmeler gerçekleştirdik. Bununla alakalı teşvik yasası çıkarılacak. Türk akımı ile ilgili, Rusya’dan 28 milyar metreküp doğalgaz alıyoruz. Türk Akımı’nın gelişinde de 2 hat bulunacak. Bir taraftan Türkiye istifa ederken bir taraftan da Avrupa’ya gidecek.
Soru: İlişkilerin normalleşmesi ile alakalı bir takvim bulunuyor mu? Vize ile ilgili kararlar yeniden gözden geçirilecek mi?
Putin: İlişkilerin normale dönmesini tabii ki istiyorduk. Bu da gerçekleşecek. Her şey oldukça hızlı gelişmiş durumda söz konusu yaptırımların gerçekleşmesi ile ilgili olarak öncelikle ticari ilişkilerin düzelmesi ile ilgili adımları attık. Önümüzdeki senelerde tarım ile ilgili işbirliğinin de yaşama geçirileceğini öngörüyoruz. Önümüzdeki haftalar içerisinde detaylı olarak ele almamız gereken konular bulunuyor. Burada oluşturulacak komisyonların nasıl adımlar attığını izlemenizi öneririm. Vize konusu da çözümlenmesi zorunlu bir konu. İki ülke arasındaki işbirliğinin yanı sıra Türk ortaklarımız da özellikle demiryolu ve ulaşım alanlarındaki gereksinimlerden bahsettiler bunlarında en kısa sürede kaldırılması gerekli.
Erdoğan: Biz Türkiye – Rusya olarak 35 milyar dolar ticaret hacmi yakalamış ülkeleriz. Burada bilindiği üzere bir ÜDİK anlaşmamız bulunuyor. Bu anlaşmaya göre çalışmalarımızı yaptık. Ancak bu, son gelişmeler ile birlikte 27 – 28 milyar dolar seviyelerine kadar geriledi. St. Petersburg’da bu sene kaldığımız yerden start vereceğiz. Hedefimiz şayet hatırlarsanız 100 milyar dolar. Türkiye ve Rusya kendisine bu ticaret hacmini koymuştu. Bu hedefe hararlı olarak yürüme azmindeyiz. Artık bu süreci yeniden başlatıyoruz ve bu süreci aynı kararlılıkla sürdüreceğiz. Rusya’dan Türkiye’ye gelen turist sayısı çoktu. Halklarımızın kaynaşması bakımından da oldukça önemliydi. Bugün gerçekleştirdiğimiz görüşmelerde özellikle charter seferler ile alakalı sürecin hızlanacağını belirttiler. Bu sürecin de hızlanacağı ile alakalı oldukça önemli bir gelişmedir.