8 Mart Dünya Kadınlar Günü, ABD’nin New York kentinde 8 Mart 1857 yılında 40 bin dokuma işçisi kadının gerçekleştirdiği grevde, polisin müdahalesi neticesinde can veren 129 kadının mücadelesini simgeliyor. 1910 yılında Danimarka’daki 2. Enternasyonal’e bağlı kadınlar toplantısında Almanya Sosyal Demokrat Partisi Clara Zetkin’in talebi üzerine 8 Mart’ın tekstil fabrikasında ölen kadınların anısına Dünya Kadınlar Günü olarak kabul edilmesine karar verildi. Dünya Kadınlar Günü tarihte ilk kez 19 Mart 1911 yılında Avusturya, Almanya, Danimarka, İsviçre’de bir milyonu aşkın kadın ve erkeğin katıldığı ‘kadınlara seçme-seçilme, çalışma gibi hakların tanınması çağrısıyla’ gerçekleştirilen mitinglerle kutlandı.
Rusya’da Kadınlar Günü Kutlamaları
Rusya’da Dünya Kadınlar Günü ilk kez binlerce kişinin katılımıyla St. Petersburg’da (Petrograd) Birinci Dünya Savaşı’nın yaklaştığı günlerden 2 Mart 1913’te ‘barış’ sloganlarının çınladığı bir eylemle kutlandı. 8 Mart 1914’te de Avrupa ülkelerinden kadınlar, kadın arkadaşlarıyla dayanışmalarını göstermek için mitingler gerçekleştirdi. Dünya Kadınlar Günü’nün resmen 8 Mart olarak belirlenmesi ise, 1921 yılında Moskova’da yapılan 2. Uluslararası Komünist Kadınlar Konferansı’nda gündeme geldi. Jülyen takvimine göre 23 Şubat, Miladi takvime göre 8 Mart 1917 tarihinde St. Petersburglu tekstil işçileri ‘Ekmek ve Barış’ sloganıyla sokaklara döküldü. Ekim Devrimi’nin başlamasının kıvılcımını çakan etkenlerden biri olan bu eylemin ardından da 8 Mart, Rusya’nın başkenti Moskova’da 1921 yılında gerçekleştirilen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı’nda resmen Dünya Emekçi Kadınlar Günü ilan edildi. Çarlık Rusyası’nın devrilmesiyle gelen geçici yönetim de Rus kadınlarına seçme ve seçilme hakkı tanıdı.
Sovyetler Birliği’nde Eşitlik Vurgusu
Sovyetler Birliği’nin ilk on yılında Dünya Kadınlar Günü, kadınların siyasette aktif rol almaya teşvik eden bir unsur halindeydi. Bu dönemde Kadınlar Günü, devrimin görevlerinin popülist toplum arasında yayılması amacıyla kullanılıyordu. Sovyetler Birliği çatısı altındaki cumhuriyetlerde de kutlanan Dünya Kadınlar Günü çerçevesinde güçlü Sovyet kadını imgesi yaratılıyor, kadının sorumlulukları belirlenirken, ‘eşitlik’ konusuna dikkat çekiliyordu. Dünya Kadınlar Günü, 8 Mayıs 1965 tarihinde de bir anma günü olmaktan çıkartılıp resmi bayram ve tatil ilan edildi. Uzun zaman Dünya Kadınlar Günü’nün resmi olarak kutlandığı tek Avrupa ülkesi olan Sovyetler Birliği’nde bu dönemde her yıl devlet törenleri yapılıyor, emekçi kadınlar temalı özel afişler, kadınların öneminden söz edilen kartpostallar basılıyordu, devlet yetkilileri erkeklere kadınlara hediyeler vermelerini salık veriyordu.
Tüm Dünyada Kutlanıyor
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1975 yılından bu yana tanınan Dünya Kadınlar Günü, günümüzde tüm dünyada kutlanıyor. Kadın sorunlarına, haklarına dikkat çekmek isteyen BM, bu çerçevede 2000 yılından bu yana farklı temalarla etkinlikler gerçekleştiriyor. Sözgelimi BM, toplumsal cinsiyet eşitliği için ‘2030’a doğru gezegenimiz: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği için İleri’yi 2016 yılının teması olarak belirledi.
Dünya Kadınlar Günü Rusya’da 2001 tarihli bir karar uyarınca hâlâ resmi bayram olma niteliğini kaybetmedi.